Sardes ve Bintepeler
MÖ VII. yüzyılda, Anadolu'daki en güçlü devlet, başkenti Sardes olan Lidya'ydı. Gediz ve Küçük Menderes vadilerini içine alan Lidya devleti, altın işlemeciliği ve dokumacılıkta çok ileriydi.
Kentten geçen Paktolos Çayı'nın (Sart) Tmolos Dağı'ndan (Bozdağ) taşıdığı alüvyonlarda bulunan altından dolayı, kent çok zenginleşmişti. Hatta altın o kadar boldu ki, nehre yerleştirilen koyun postlarına takılırdı. Ticarette de çok ilerleyen Lidyalılar, dünyada ilk kez, altın sikkeleri gerçek değerleriyle bastılar. Bu şekilde ekonomi ve ticaret alanında daha da üstün oldular. Bu durum son kralları Karun' un "dünyanın en zengin kişisi" olarak anılmasına yol açtı. Hala bugün, "Karun kadar zengin" deyimi kullanılmaktadır. Ancak bu zenginlik Karun'un sonunun gelmesini engelleyemedi. Pers Kralı Keyhüsrev, 14 günlük bir kuşatmadan sonra, kenti MÖ 546'da ele geçirdi . Persler, burayı imparatorluklarının bir kalesi haline getirdiler. Perslerin ünlü Kral Yolu, İran'ın güneybatısında yer alan Sus şehrinden başlayıp Sardes'te sona eriyordu.
Büyük İskender'in Persleri yenmesiyle, Sardes'te Helenistik Dönem başlar. Bundan sonra sırayla Bergama Krallığı'nın ve Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altına giriyor. Bizans'ın piskoposluk merkezi olan Sardes, XIV. yüzyılda Türkler tarafından ele geçiriliyor.
Helenistik Dönem'den Artemis Tapınağı, Roma Dönemi'nden ise gimnasion ve sinagog günümüze ulaşan en önemli yapılar. Aynı zamanda Pers Kral Yolu'yla sinagog arasında Bizans döneminden dükkanlar var.
Uşak'tan İzmir 'e doğru giderken, Sardes'e varmadan, Salihli'den Marmara Gölü ve Gölmarmara köyüne sapılıyor. 15. km'den itibaren, Bintepeler olarak bilinen bu bölge-de, V-VI. yüzyılda yaşamış olan Lidya krallarına ait tümülüsler var. Anadolu'da bulunmuş bu büyük tümülüslerin içinde en önemlileri, Kral Giges'e ve halefleri Ardis'e ve Alyattes'e ait. En büyüğü ise 355 metre çapında ve 73 metre yükseklikteki Alyattes'in tümülüsü. Ünlü tarihçi Herodotos bu tümülüslerden, "Mısır ve Babil yapılarının dışında, insanın yapabildiği en müthiş anıtlardır" diye söz eder. Burayı ziyaret eden ilk seyyah Hamilton, Alyattes'in tümülüsünün etrafını 10 dakikada dolaştığını yazar. Bu tümülüsler tüccar, zanaatkar ve fahişelerin beraber çalışması sonucu ortaya çıkmış. Üzerlerine, her sınıfın ne kadar iş yaptığının yazıldığı beş sütundan, fahişelerin en çalışkan olduğu anlaşılmış. Bintepeler'den Salihli yoluna tekrar çıkınca, Sardes sapağı 10 km mesafede (Sardes ve Artemis Tapınağı her gün 08.00-18.00 saatleri arasında açık).
Yorumlar
Yorum Gönder