Arazi Yapısı ve Sıradağlar Çin'in arazi yapısı çok geniş dağlık bölgeleri ve kabaca batıdan doğuya dört kademede alçalan geniş, verimli düzlükleri içermektedir. Dağlar, kara kesiminin yüzde 33.3'ünü, platolar yüzde 26'sını, havzalar yüzde 18.8'ini, ovalar yüzde 12'sini ve tepeler yüzde 9.9'unu oluşturmaktadır.
Bu dört basamaklı "merdivenin" en üstünde güneybatı Çin'in Oinghai-Tibet Platosu bulunmaktadır. Ortalama 4.000 metrenin üzerinde rakıma sahip olan bu plato genellikle "dünyanın çatısı" olarak adlandırılmaktadır. Çin-Nepal sınırında 8.848 metre yüksekliğe sahip olan dünyanın en yüksek doruğu olan Oomolangma Dağı bulunmakta- dır. Buzullarla kesilmiş olan öteki bir çok yüksek dağ, bu bölgedeki Kunlun, Gangdise ve Himalaya sıradağlarını oluşturmaktadır.
Çin ve Nepal arasındaki sınırda yükselen Oomolangma Dağı, dünyadaki en yüksek dağdır.
Bu merdivenin bundan sonraki aşağıya inen ikinci basamağı, Oinghai- Tibet Platosunun kuzeyinde ve ve doğuda Hengduan Dağları ile çevrili olan Kunlun ve Oilian sıradağlarıdır. Burada, arazi aniden deniz yü- zeyinden 1,000 ile 2.000 metre yükseklikteki platolara ve havzalara iner. Bu ikinci basamak, İç Moğolistan, Loess ve Yunnan-Guizhou platolarını ve Tarim, Junggar ve Sichuan havzalarını kapsamaktadır.
Yaklaşık 500-1.000 yüksekliğe sahip üçüncü basamak, Büyük Hinggan, Taihang, Wushan ve Xuefeng sıra dağları çevresinde çizilen bir hattan başlamakta ve doğuya doğru deniz kıyısına doğru uzanmak- tadır. Burada, kuzeyden güneye olan bölgede Kuzeydoğu Ovası, Kuzey Çin Ovası ve Orta-Aşağı Yangtze Ovası bulunmaktadır.
Platoların arasına tepeler ve dağ etekleri serpiştirilmiştir.
Arazi, doğuya doğru merdivenin dördüncü basamağını oluşturan kıta sahanlığının sığ sularına doğru okyanusa uzanmaktadır. Burada suyun derinliği 200 metreden azdır. Çin nehirleri buraya çok büyük miktarlarda çamur ve kum taşımıştır.
Çin'deki bir çok dağ bütün dünyada çok iyi tanınmaktadır. Çin'in sıra- dağları uzandıkları yönlere göre beş temel sınıfa ayrılabilir: (1) Tianshan-Yinshan- Yanshan dağ sistemi, Kunlun-ÇOinling-Dabie dağ sistemi ve Nanling dağ sistemi dahil olmak üzere batıdan doğuya uzanan sıra- dağlar; (2) Helan, Liupan ve Hengduan sıradağlar dahil olmak üzere kuzeyden güneye uzanan sıradağlar; (3) Changbai, Büyük Hinggan, Taihang ve Wushan sıradağları dahil olmak üzere kuzeydoğudan gü- neybatıya uzanan sıradağlar; (4) Altay, Çilian ve Gangdise sıradağları dahil olmak üzere kuzeybatıdan güneydoğuya uzanan sıradağlar; ve (5) Himalayalar ve Tayvan Dağları dahil olmak üzere yay şeklindeki sıradağlar.
Yorumlar
Yorum Gönder